Wat is een diafragma en welke invloed heeft de sluitertijd? Deze 2 technische aspecten van de camera bepalen samen met de lens hoeveel licht de camera binnenvalt. Naast de hoeveelheid licht bepalen diafragma en sluitertijd ook hoe een (bewegend) beeld vastgelegd wordt. Als je weet hoe dit werkt, kun je afhankelijk van de situatie de juiste instellingen selecteren.
PelserFilm produceert bedrijfsfilms en adviseert bedrijven bij het maken van bedrijfsfilms in eigen beheer. Afhankelijk van het doel, de doelgroep en het budget kan het een goede keuze zijn om een filmpje over je bedrijf zelf te maken. De info op deze pagina helpt daarbij.
Diafragma
Met het diafragma kun je de opening van de lens verkleinen. Het verkleinen van de lensopening heeft 2 gevolgen; er valt minder licht door de lens en de scherptediepte wordt groter. Het beeld wordt dus donkerder met een klein diafragma (let op! Hoe groter het getal dat de stand van het diafragma aangeeft, hoe kleiner de lensopening. f/5,6 is dus een kleinere opening dan f/2).
Om overbelichting te voorkomen, bijvoorbeeld bij fel zonlicht, kan het nodig zijn het diafragma een stuk te sluiten. Meer scherptediepte betekent dat het gebied waarin het beeld ongeveer scherp is vergroot wordt. Het beeld kan bijvoorbeeld over een afstand van 2m tot 3m vanaf de camera scherp zijn. Door een kleiner diafragma te kiezen, kan dit gebied uitgebreid worden naar een range van bijvoorbeeld 1m tot 5m. Het punt waar het beeld echt scherp is, verandert door aanpassing van het diafragma niet. Met een groot diafragma, bijvoorbeeld f/2,8 kun je dus makkelijk een vage achtergrond maken.
Sluitertijd
Video en film zijn opgebouwd uit losse beelden die snel achter elkaar weergegeven worden. In Europa is dat voor video 25 beelden per seconde. De sluitertijd bepaalt hoelang de lens openstaat per los beeldje. Een korte sluitertijd betekent dat er slechts een korte tijd licht door de lens op de lichtchip zal vallen. Hierdoor ontstaat een donker beeld. Een ander effect van een kortere sluitertijd is dat bewegingen scherper vastgelegd worden. Wanneer een auto door het beeld schiet en je hebt een lange sluitertijd ingesteld, dan zul je alleen wat gekleurde vegen of strepen op het beeld zien. Met een korte sluitertijd zie je de contouren van de auto beter. Hetzelfde geldt wanneer de cameraman een snelle beweging met de camera maakt.
Lange sluitertijd:
Korte sluitertijd:
Spelen met diafragma en sluitertijd
Omdat diafragma en sluitertijd beide invloed hebben op de lichtgevoeligheid van de camera, moeten beide instellingen altijd in balans zijn. Afhankelijk van de situatie wil je met diafragma en sluitertijd een bepaald effect creëren. Bij een close up van een persoon wil je de aandacht van de kijker sturen naar het gezicht en niet naar de achtergrond. Weinig scherptediepte is dan wenselijk zodat de achtergrond vaag wordt. Je kiest dan voor een groot diafragma. Om de grote hoeveelheid licht te compenseren die hierdoor door de lens valt, moet je de sluitertijd verkorten. Groot diafragma betekent dus een korte sluitertijd en vice versa. De keuze van de balans tussen diafragma en sluitertijd is dus afhankelijk van de situatie. Voor een sportverslag wil je een korte sluitertijd zodat de kijker alles scherp kan blijven zien ondanks alle bewegingen. Weinig scherptediepte creëert diepte in het beeld en je kunt hiermee de aandacht van de kijker sturen. Veel scherptediepte zorgt voor overzicht.
Beeldversterking
De meeste camcorders hebben een elektronische beeldversterker (gain). De effecten zijn vergelijkbaar met de verschillende ISO waardes bij fotografie. Te veel gain kan een korrelig beeld veroorzaken (ruis). Beeldversterking kan helpen bij slechte lichtomstandigheden wanneer een groot diafragma en een lange sluitertijd niet voldoende zijn. Ook wanneer zowel een grote scherptediepte als bewegingsscherpte belangrijk zijn (sport) kan beeldversterking een uitkomst zijn.
Wil je meer tips lezen hoe je zelf een bedrijfsfilm maakt? Lees “Zelf bedrijfsfilm maken, tips & tricks”.
Klaas Pelser
